1
Η αναβολή και απαλλαγή από την υπηρεσία στον στρατό
Σύντομη παρουσίαση της οργάνωσης και διοίκησης του ελληνικού στρατού και των βασικών αρχών υπηρεσίας σ’ αυτόν
9 Απριλίου 2020
Ναρκωτικά & Νόμος. Σχολιασμός & Διευκρινίσεις κατανόησης της ισχύουσας νομοθεσίας για τα ναρκωτικά
30 Απριλίου 2020Σε άλλα άρθρα του διαδικτυακού μας τόπου παρουσιάσαμε τη στρατιωτική υποχρέωση όλων των Ελλήνων ως δημόσια υποχρέωση πηγάζουσα από το ίδιο το Σύνταγμα (εξής :Σ), διακρίνοντας την από αυτήν που, επίσης δημόσια, πηγάζει και από έμμισθη σχέση , (των μονίμων στρατιωτικών ), παραθέσαμε δε βασικές πληροφορίες για τον τρόπο εκπλήρωσης της και την ιδιαιτερότητα που την συνοδεύει, ενώ μιλήσαμε και για την πλέον επίκαιρη και τις περισσότερες φορές οικονομικά βαρύτερη συνέπεια παραβίασης της .
Το παρόν άρθρο μας ασχολείται με ένα θέμα επίσης πάντα επίκαιρο λόγω της σπουδαιότητας του για την οργάνωση της ζωής κάθε Έλληνα, στο όποιο ίσως αφορούν τα περισσότερα στρατολογικού ενδιαφέροντος ερωτήματα. Το αν μπορεί , για ποιους λόγους και πόσο χρόνο να αναβάλει τον στρατό. Οι προβλεπόμενες στο νόμο όμως περιπτώσεις αναβολής και απαλλαγής από τη στράτευση έχουν και ιδιαίτερο, αν όχι το πρώτο ανάμεσα σε στρατολογικού δικαίου θέματα, επιστημονικό ενδιαφέρον αφού εξειδικεύουν την αρχή της ισότητας, όπως την προβλέπει το άρθ. 4 του Σ μας. Ενός Σ σύγχρονης πολυκομματικής δημοκρατίας που η επιτυχία της εξαρτάται ακριβώς από την ορθή εφαρμογή της αρχής της ισότητας.
Πράγματι η ισότητα που καθιερώνει το αρθ. 4 του Σ μας δεν είναι απλά ισότητα των πολιτών μπροστά στις διοικητικές ή δικαστικές Αρχές, ισότητα δηλ. απέναντι στο νόμο άλλα και, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται (βλ. Χρυσόγονος Κώστας, «Ατομικά και Κοινωνικά δικαιώματα» ,εκδ. 2002 σελ.117), ισότητα του νόμου απέναντι στους πολίτες. Μ΄ αυτό νοούμε ότι η ισότητα δεσμεύει και τον ίδιο τον νομοθέτη, η παραβίαση της οποίας όταν νομοθετεί ελέγχεται δικαστικά για την τήρηση της. Η ισότητα βέβαια που καθιερώνει το Σ μας δεν είναι τυπική η αριθμητική δηλ. δεν απαιτεί να ρυθμίζονται με τον ίδιο τρόπο και ανόμοιες καταστάσεις αλλά ουσιαστική ή αναλογική δηλ. όμοια μεταχείριση των όμοιων και ανόμοια των ανόμοιων καταστάσεων. Πρόκειται τελικά για την έννοια του δικαίου στην ουσία του, χωρίς αυτό βέβαια να φθάνει ώστε να υποκαθίστανται οι επιλογές του δημοκρατικά εκλεγμένου νομοθέτη από την κρίση του τεχνοκράτη δικαστή. Ωστόσο έλεγχος ακραίων ορίων επιβάλλεται και τέτοια φρονούμε ότι είναι η περίπτωση παραβίασης της αρχής της ισότητας που σχολιάζεται στο υπό 2 άρθρο μας, το σχετικό με το πρόστιμο της ανυποταξίας. Στο παρόν άρθρο βέβαια δεν είναι δυνατόν να επεκταθούμε σε μία περαιτέρω ανάλυση του όμοιου και του ανόμοιου ,του ίδιου και του διαφορετικού όπως μάλιστα αυτά εξειδικεύονται από την πλούσια σχετική νομολογία (δικαστικές αποφάσεις) των ανωτάτων Δικαστηρίων μας.
Θα τονίσουμε όμως, πράγμα που αφορά το θέμα μας, πως το όμοιο και το ανόμοιο σε κατηγόριες προσώπων προκύπτει πολλές φορές από το ίδιο το Σ μας, όπως πχ η ευνοϊκότερη μεταχείριση όσων έχουν αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις που στηρίζεται στο αρθ. 21 του Σ μας όπου πχ ρητά ορίζεται ότι οι πολύτεκνες οικογένειες έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το Κράτος αλλά και ειδική μεταχείριση των μονίμων κατοίκων εξωτερικού η οποία βρίσκει συνταγματικό αντίκρισμα στο άρθρο 108, που ρητά προβλέπει την μέριμνα του κράτους για την διατήρηση των δεσμών του απόδημου ελληνισμού με την μητέρα πατρίδα καθώς και γι την κοινωνική και επαγγελματική προαγωγή των ελλήνων που εργάζονται έξω από την επικράτεια. Καθώς η καθολική υποχρέωση στράτευσης των Ελλήνων έχει συνταγματική προέλευση δεν θα ήταν συνταγματικά ανεκτό κριτήρια για την οποιαδήποτε διαφοροποίηση στην εκπλήρωση της, όπως αυτή η εκπλήρωση εξειδικεύεται με κανονιστικές πράξεις της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας (δηλ. που με γενικά κριτήρια αφορούν πολλούς πχ νόμοι, υπουργικές αποφάσεις ), να ανευρίσκονται εκτός Σ.
2
Την αναβολή και απαλλαγή από τη στράτευση ρυθμίζει κυρίως το Δ΄ κεφάλαιο του βασικού στρατολογικού μας νόμου 3421/2005 όπως ισχύει. Το πρώτο του άρθρο 13 όπως εν μέρει τροποποιήθηκε από το Ν. .3883/2010, (ΦΕΚ Α 167/24.9.2010)και από τον νόμο 4609/19 (ΦΕΚ Α’ 67/03.05.2019) προβλέπει ότι απαλλάσσονται από τη στράτευση ανεξάρτητα αν έχουν ήδη καταταγεί προς εκπλήρωση της στρατιωτικής τους υποχρέωσης(οπλίτες) ή όχι(στρατεύσιμοι):
- α. Όσοι κρίνονται από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές ή συμβούλια των Ενόπλων Δυνάμεων ακατάλληλοι για στράτευση, για λόγους υγείας.
- β. Όσοι καταδικάζονται αμετάκλητα από οποιοδήποτε ποινικό δικαστήριο σε κάθειρξη ή σε ποινή που για τους στρατιωτικούς συνεπάγεται καθαίρεση και το έγκλημα για το οποίο καταδικάστηκαν δεν έχει αμνηστευθεί, ούτε έχει επακολουθήσει χάρη ή παραγραφή της ποινής με άρση των συνεπειών της καταδίκης
- γ. Ο πατέρας τριών ή περισσότερων ζώντων τέκνων, εφόσον επιθυμεί.
- δ. Ο μόνος ή ο μεγαλύτερος γιος γονέων που έχουν πεθάνει, ο οποίος έχει έναν τουλάχιστον άγαμο και ανήλικο ή άγαμο και ανίκανο για κάθε εργασία αδελφό ή αδελφή, εφόσον επιθυμεί.
- ε. Ο χήρος πατέρας ενός τουλάχιστον ζώντος ανήλικου ή ανίκανου για κάθε εργασία άγαμου τέκνου, εφόσον επιθυμεί.
- στ. Ο πατέρας ενός τουλάχιστον ζώντος ανήλικου ή ανίκανου για κάθε εργασία άγαμου τέκνου, ο οποίος έχει σύζυγο ανίκανη για κάθε εργασία, εφόσον επιθυμεί.
- ζ. Οι μοναχοί ή δόκιμοι μοναχοί, που μονάζουν σε Μονή του Αγίου Όρους ή στη Μονή του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων, εφόσον το επιθυμούν.
Από τους ανωτέρω όσοι χάσουν την ιδιότητα του μοναχού ή βελτιωθεί η κατάσταση της υγείας τους ώστε να είναι ικανοί για στράτευση, έστω υπαγόμενοι στην τελευταία από τις προβλεπόμενες κατηγορίες ικανότητας (δηλ την κατηγορία Ι4, βλ. κατωτέρω), πριν συμπληρώσουν το 45ο έτος της ηλικίας τους, υπέχουν εκ νέου στρατιωτικές υποχρεώσεις, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις η απαλλαγή είναι αμετάκλητη, εκτός περιπτώσεων πολέμου ή γενικής επιστράτευσης που είναι δυνατό με απόφαση του ΥΕΑ να διακόπτεται για κάποια ή περισσότερες των ανωτέρω κατηγοριών. Εξάλλου, σχετικά με την απαλλαγή για λόγους υγείας μιλάμε και αμέσως παρακάτω μαζί με την αναβολή. Τέλος η διαδικασία λήψης της απαλλαγής ρυθμίζεται με το αρθ.4 της με αριθμ. Φ.429.1/5/150045 (ΦΕΚ Β΄ 34/18.1.2006) « Ρύθμιση ορισμένων στρατολογικών θεμάτων» απόφαση του Υπουργού Εθνικής ‘Αμυνας, όπως ισχύει κατόπιν τροποποήσεων.
3
Τις περιπτώσεις αναβολής από τη στράτευση προβλέπουν τα άρθρα 14 έως 29 του Δ ΄ κεφαλαίου του Ν. 3421/2005 όπως τροποποιήθηκαν από αρκετούς μεταγενέστερους νόμους. Προτού τις παρουσιάσουμε θα πρέπει να επισημάνουμε ότι σ’ αρκετές από αυτές η ανυποταξία και η λιποταξία αποτελεί κώλυμα για τη χορήγηση τους κατά τις προβλέψεις του αρθ. 53 του Ν. 3421/05, ισχύον ως έχει από τη θέσπιση του και άρα μπορείτε να δείτε την ισχύουσα μορφή του στο site της ΕτΚ (βλ. Ν.3421/05, ΦΕΚ 302/2005 τευχ. Α). Έτσι σε ανυπότακτους και λιποτάκτες δε χορηγείται η αναβολή των άρθρων 18, 19, 20, 21, 23, 28 και 29 του ν. 3421/2005 (βλ. τα άρθρα στην κάθε περίπτωση αναβολής κατωτέρω).
Εδώ θα διευκρινίσουμε ότι ανυπότακτος κηρύσσεται όποιος μετά από γενική (όπως ή σημερινή στην πράξη κλήση κατά ΕΣΣΟ που απευθύνεται ατομικά σε κάθε στρατεύσιμο) ή ειδική πρόσκληση στις Ένοπλες Δυνάμεις δεν κατατάσσεται έως το τέλος της οριζόμενης ημέρας για κατάταξη ή σε περίπτωση προθεσμίας έως το τέλος της τελευταίας μέρας αυτής. Η ανυποταξία αρχίζει από την επομένη ημέρα (αρθ.51 Ν.3421/05). Ενώ η έννοια του λιποτάκτη προϋποθέτει κατάταξη και υπηρεσία στο στρατό. Συγκεκριμένα ο λιποτάκτης απουσιάζει χωρίς άδεια για χρονικά διαστήματα που ποικίλουν από μη εμφάνιση σε μία πρόσκληση (όπως όταν η μονάδα βρίσκεται σε μετακίνηση) έως και 6 μήνες (όπως όταν απουσιάζει χωρίς άδεια από το σώμα του αφού έχει συμπληρώσει υπηρεσία 3 μηνών) από τη στρατιωτική υπηρεσία του κατά τις ειδικότερες διακρίσεις του άρθρου 33 Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα (ν. 2287/1995).
Έτσι στην ισχύουσα μορφή του το Δ’ Κεφάλαιο του ν. 3421/2005 προβλέπει:
Α) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων αδυνατούν προσωρινά να καταταγούν για λόγους υγείας (αρθ.14 ν. 3421/2005). Η αναβολή αυτή μπορεί να διαρκέσει έως δύο έτη και μπορεί να χορηγηθεί και τμηματικά δηλ. ανά έτος ή εξάμηνα. Ο χρονικός αυτός περιορισμός του νομού οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κατόπιν της χορήγησης σε σύνολο της διετίας, η κατάταξη ή η απαλλαγή από τη στράτευση είναι υποχρεωτική λύση ακόμη δηλ. και αν κρίνεται ιατρικά (από τα παρακάτω αναφερόμενα υγειονομικές επιτροπές του Στρατού ή στρατολογικά Συμβούλια) ότι το πρόβλημα υγείας είναι δυνατόν να ιαθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να επιτρέψει την κατάταξη. Πράγματι έτσι ορίζει το αρθ.34 παρ.4 Ν.3421/05 ως ισχύει ενώ αντίθετα δίνει τη δυνατότητα μόνο όμως στις υγειονομικές επιτροπές και όχι και στα στρατολογικά συμβούλια σε περιπτώσεις ανίατων παθήσεων που δεν επιτρέπουν την στράτευση να απαλλάσσουν από αυτήν τον στρατεύσιμο χωρίς την διαδικασία της διετούς αναβολής. Περιπτώσεις πάντως, μεταγενέστερης της απαλλαγής, ιάσεως μιας πάθησης μπορούν να αντιμετωπισθούν για όσους επιθυμούν να στρατευτούν με αυτοτελή αίτηση τους προς το αρμόδιο στρατολογικό γραφείο(αρθ.35 και 36 Ν 3421/05), ενώ μπορούν να αντιμετωπισθούν και χωρίς τη θέληση του στρατεύσιμου μέσω της αυτεπάγγελτης αλλά σπάνιας στη πράξη δυνατότητας κάθε Δνσης στρατολογικού των γενικών Επιτελείων των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων να το διατάζει προς το αρμόδιο στρατολογικό γραφείο.(αρθ.35 παρ.2). Προς το σκοπό αυτό μάλιστα στις γνωματεύσεις ακαταλληλότητας για στράτευση πρέπει να αναγράφεται η πιθανότητα ιάσεως.
Την αναβολή αλλά και απαλλαγή για λόγους υγείας αποφασίζουν οι υγειονομικές επιτροπές των ενόπλων δυνάμεων (παλαιότερη αλλά ισχύουσα ορολογία: επιτροπές απαλλαγών, βλ. για αυτές ΝΔ 1327/73,β.δ.374/73 ισχύοντα ως έχουν από τη θέσπιση τους και άρα βλ. στο site της ΕτΚ ΦΕΚ Α 16/ και 115/1973) οι οποίες μπορεί να εδρεύουν παρά των σχηματισμών, συγκροτημάτων και μονάδων των Ενόπλων Δυνάμεων και στη πράξη συνήθως λειτουργούν για να δέχονται τους στρατεύσιμους στα στρατιωτικά νοσοκομεία της χώρας. Την αναβολή μόνο και όχι την απαλλαγή μπορούν να αποφασίζουν(αρθ.33παρ.3περ.α και γ Ν.3421/05) και τα ειδικά στρατολογικά συμβούλια τα οποία συγκροτούνται σε κάθε μονάδα κατάταξης με ομόφωνη απόφαση τους, διαφορετικά ο στρατεύσιμος παραπέμπεται σε υγειονομική επιτροπή. Η σύνθεση των επιτροπών και συμβουλίων αυτών όπως προβλέπεται από τα παραπάνω ΝΔ και βδ και το αρθ.33 Ν.3421/05 δεν είναι αποκλειστικά ιατρικής ειδικότητας ούτε χρειάζεται σ’ αυτές να μετέχει ιατρός αντίστοιχης ειδικότητας του εξεταζόμενου προβλήματος(συνταγματικά ανεκτό κατά πρόσφατη κρίση του ΣτΕ) , αν και σε περίπτωση ψυχικών νοσημάτων τα δεύτερα παραπέμπουν υποχρεωτικά στις πρώτες, οι οποίες απαιτείται για τη σχετική κρίση τους να έχουν ένδειξη στρατιωτικού ψυχίατρου.
Η αναβολή και απαλλαγή για λόγους υγείας είναι δυνατό να χορηγηθούν τόσο κατά την κατάταξη όσο και πριν (κατά τη διαδικασία της καταγραφής των στρατευσίμων δια των δελτίων και δικαιολογητικών απογραφής) και μετά από αυτήν, δηλαδή όταν το πρόβλημα υγείας, προϋπάρχον ή μη, εμφανιστεί μέσα στο στρατόπεδο ή σε οποιαδήποτε υπηρεσία του στρατού.
Β) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων στρατεύσιμων την ημέρα κατάταξης τους νοσηλεύονται σε νοσοκομεία του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ ή ΟΤΑ ή του εξωτερικού.(αρθ.15 Ν3421/05) Η αναβολή αυτή είναι βραχύβια και ο στρατεύσιμος υποχρεούται σε κατάταξη ακόμη και μετά των ημ/νίων κατάταξης της ΕΣΣΟ (σειρά στράτευσης με βάση το έτος γέννησης) με την οποία καλείται και συγκεκριμένα εντός πενθημέρου από την έξοδο του από νοσοκομείο εσωτερικού και δεκαημέρου από όμοιο εξωτερικού, με εξαίρεση, που ισχύει μόνο για την πρώτη φόρα χρήσης αυτής της αναβολής, νοσηλείας που υπερβαίνει τις 15 μέρες όποτε κατατάσσονται με την αμέσως επόμενη ΕΣΣΟ.
Γ) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων στρατεύσιμων τελούν υπό κράτηση ακόμη και στο εξωτερικό (αρθ 16 Ν.3421/05) . Η αναβολή αυτή χορηγείται ακόμη και σε ανυπότακτους και διαρκεί όσο και η κράτηση και πάντως μέχρι τη συμπλήρωση του χρονικού ορίου υποχρέωσης στράτευσης που είναι η 31 Δεκ. του έτους κατά το οποίο διανύεται το 45ο έτος της ηλικίας(αρθ. 1 Ν3421/05)
Δ) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων ακολουθούν θεραπευτική αγωγή σε κέντρα θεραπείας εξαρτημένων ατόμων, ακόμη και στο εξωτερικό (αρθ.17 Ν.3421/05). Η αναβολή αυτή χορηγείται ακόμη και αν ο στρατεύσιμος δεν είναι έγκλειστος στο κέντρο (π.χ του ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ. κλπ ,κάθε άλλη ακόμη και κανονιστική διάταξη στερείται νομοθετικής εξουσιοδότησης ) και είναι τριετής, αρχίζει δε από την ημ/νία έναρξης της θεραπευτικής αγωγής και λήγει την 31 Δεκ. του έτους που προκύπτει αν προστεθούν 3 έτη στη τελευταία. Χορηγείται για μία μόνο φορά, ακόμη και χωρίς αίτηση, εφόσον περιέλθει με οποιοδήποτε τρόπο η προβλεπόμενη βεβαίωση στο στρ. γραφείο, και σε ανυπότακτο. Διακόπτεται δε με αίτηση του στρατεύσιμου ή λήγει και ο τελευταίος σε κάθε περίπτωση πριν την κατάταξη του υποχρεούται να εξετασθεί από την πλησιέστερη του τόπου κατοικίας του υγειονομική επιτροπή.
Ε) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων στρατεύσιμων είναι σπουδαστές στην δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια εκπαίδευση, ακόμη και στο εξωτερικό (αρθ.18 Ν.3421/05).Η αναβολή αυτή χορηγείται:
- α) σε μαθητές λυκείων ή σχολείων δεύτερης ευκαιρίας ή Γυμνασίων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και τότε διαρκεί έως την 31 Δεκεμβρίου του έτους κατά το οποίο συμπληρώνουν το 21ο έτος της ηλικίας τους.
- β) σε σπουδαστές ινστιτούτων επαγγελματικής κατάρτισης ή σχολών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή εσπερινών λυκείων ή μαθητές Μεταλυκειακού έτους- τάξη μαθητείας των ΕΠΑΛ ή ΣΕΚ και τότε διαρκεί έως την 31 Δεκεμβρίου του έτους που συμπληρώνουν το 24ο έτος της ηλικίας τους.
- γ) σε εγγεγραμμένους για φοίτηση σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή για κύριες σπουδές ή για την απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος και τότε διαρκεί έως την 31 Δεκεμβρίου του έτους που συμπληρώνουν το 28 έτος της ηλικίας τους.
- δ) σε εγγεγραμμένους για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος και τότε διαρκεί έως την 31 Δεκεμβρίου του έτους που συμπληρώνουν το 31 έτος της ηλικίας τους.
- ε) σε σπουδαστές Κέντρων Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης που εδρεύουν στην Ελλάδα και συμπράττουν με αναγνωρισμένα ανώτερα ή ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού και τότε διαρκεί έως το 26 έτος της ηλικίας τους.
Τα παραπάνω όρια αυξάνονται κατά δύο έτη για όσους παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Εξάλλου η παρούσα αναβολή σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις της δεν επιφυλάσσεται μόνο στους σπουδαστές της ημεδαπής αλλά και της αλλοδαπής, ανεξαρτήτως του ιδιωτικού ή δημόσιου χαρακτήρα του εκπαιδευτικού ιδρύματος, αρκεί αυτό να είναι αναγνωρισμένο από τις αρμόδιες Αρχές του οικείου κράτους και να χρησιμοποιεί διεθνώς γνωστή γλώσσα. Σε κάθε περίπτωση ως προϋπόθεση χορήγησης της αναβολής τίθεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης των σπουδών κατά τις προβλέψεις του οικείου εκπαιδευτικού ιδρύματος εντός των παραπάνω χρονικών ορίων ηλικίας για κάθε κατηγορία σπουδών.
Επίσης, να αναφέρουμε ότι τα δικαιολογητικά για τη χορήγηση της αναβολής υποβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου του έτους κατά το οποίο οι στρατεύσιμοι διανύουν το 19ο έτος της ηλικίας τους και μέχρι την ημ/νία κατάταξης.
Τέλος, να αναφέρουμε ότι, στην αναβολή λόγω σπουδών του αρθ.18 του στρατολογικού μας νόμου, υπάγεται και η περίπτωση συμμετεχόντων σε Ολυμπιακούς Αγώνες ή παγκόσμια πρωταθλήματα των οποίων η νόμιμη παραμονή εκτός Ενόπλων Δυνάμεων έληξε το προηγούμενο της συμμετοχής τους έτος, αναβολή η οποία διαρκεί μέχρι το τέλος του έτους της συμμετοχής στο αθλητοικό γεγονός.
ΣΤ) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων στρατεύσιμων αποκτούν ιατρική ειδικότητα ή διαπρέπουν σε επιστημονικές εργασίες ή έρευνες στο εξωτερικό (άρθ. 19 ν. 3421/2005). Η αναβολή αυτή χορηγείται στους στρατεύσιμους οι οποίοι κατά την ημ/νία που υποχρεούνται για κατάταξη είναι:
α) διορισμένοι ή γραμμένοι για απόκτηση ιατρικής ειδικότητας σε νόμιμα αρμόδιο νοσηλευτικό ίδρυμα του εσωτερικού ή εξωτερικού που χρησιμοποιεί διεθνώς γνωστή γλώσσα.
β) κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος που διαπρέπουν σε επιστημονικές εργασίες ή έρευνες στο εξωτερικό.
Για αμφότερες τις περιπτώσεις η αναβολή χορηγείται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους που συμπληρώνουν το 33ο έτος της ηλικίας τους, στην πρώτη δε περίπτωση πλέον μετά τον νόμο 4609/19 ανεξάρτητα αν η νόμιμα προβλεπόμενη διάρκεια για την απόκτηση της ιατρικής ειδικότητας υπερβαίνει τον παραπάνω περιορισμό του 33ου έτους ηλικίας (στην πράξη δεν θα αναζητείται πλέον από τις Στρατολογικές Αρχές σχετική βεβαίωση για την προβλεπόμενη διάρκεια της ιατρικής ειδικότητας), στη δε δεύτερη η απόφαση για την χορήγηση της ανήκει στον ίδιο τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας ύστερα από εισήγηση Επιτροπής στην οποία μετέχουν και καθηγητές Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, με συναφές γνωστικό αντικείμενο με το υπό εξέταση.
Ζ) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων εργάζονται ως ερευνητές στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN, αρθ 19Α Ν.3421/05 ως ισχύει), για όσο καιρό διαρκεί η έρευνα τους.
Η) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό των στρατεύσιμων που είναι υποψήφιοι σπουδαστές ανώτερης ή ανώτατης σχολής (αρθ. 20 Ν 3421/05) . Οι στρατεύσιμοι που κατά την ημ/να κατάταξης τους έχουν τις προϋποθέσεις και επιθυμούν να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε διαδικασία εγγραφής \σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή δικαιούνται αναβολή κατάταξης μέχρι την 31η Δεκ. του έτους που συμπληρώνουν το 21ο έτος της ηλικίας τους. Τα σχετικά δικαιολογητικά από τα οποία προκύπτει το παραπάνω δικαίωμα συμμετοχής υποβάλλονται στην στρατολογία από την 1η Ιανουαρίου του έτους κατά το οποίο διανύουν το 19ο έτος της ηλικίας τους και μέχρι την οριζόμενη ημ/νία κατάταξης τους, ενώ κατά την λήξη της αναβολής και μέχρι την νέα ημ/νία κατάταξης υποβάλλονται όμοια από τα οποία προκύπτει η συμμετοχή τους στις διαδικασίες εγγραφής της σχολής. Εδώ να σχολιάσουμε ότι ορθά ο νομοθέτης μιλά για διαδικασία εγγραφής αφού η τελευταία μπορεί να μην συνίσταται αποκλειστικά ή να μην περιλαμβάνει εξετάσεις.
Θ) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό των στρατεύσιμων απόφοιτων μέσης εκπαίδευσης (λυκείου) και κατόχων ναυτικού φυλλαδίου οι οποίοι επιθυμούν να αποκτήσουν θαλάσσια υπηρεσία για τη λήψη διπλώματος του εμπορικού ναυτικού (αρθ.21 Ν 3421/05). Η αναβολή αυτή μπορεί να διαρκέσει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους κατά το οποίο ο στρατεύσιμος συμπληρώνει το 25ο έτος της ηλικίας του με βάση τις ειδικότερες σχετικές προβλέψεις του άρθρου που παρακολουθούν στενότερα σε σχέση με τις αναβολές σπουδών τη χρήση της.
Ι) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων κατά την ημ/νια κατάταξης τους με βάση την αρχική πρόσκληση της κλάσης τους είναι ναυτολογημένοι σε εμπορικό πλοίο άνω των 1000 κ.ο.χ. , ανεξαρτήτως σημαίας, αρκεί να υπάγεται στην υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση της Ελλάδος (αρθ.22 Ν 3421/05). . Η αναβολή αυτή διαρκεί μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του έτους που προκύπτει αν στην ημ/νια προβλεπόμενης αρχικής κατάταξης προστεθεί ένα έτος.
ΙΑ) Αναβολή της κατάταξης στο στρατό όσων στρατεύσιμων έχουν αδερφό που υπηρετεί ήδη στις Ένοπλες Δυνάμεις ή που υποχρεούται να καταταγεί ταυτόχρονα (αρθ. 23 Ν 3421/2005). Και στις δύο περιπτώσεις δεν πρόκειται για κάθε είδους επαγγελματίες στρατιωτικούς αδερφούς, αλλά που υπηρετούν την θητεία τους ή άλλως την στρατεύσιμη στρατιωτική υποχρέωση τους. Η διάρκεια της αναβολής αυτής είναι ίση με την εναπομένουσα ή προβλεπόμενη στρατιωτική υποχρέωση του αδερφού και εξαρτάται από εκπλήρωση αυτής. Χορηγείται δε και κατόπιν της κατάταξης εφόσον υπήρχαν οι προϋποθέσεις της κατά την κατάταξη και τα σχετικά δικαιολογητικά μπορούν να υποβάλλονται στα στρατολογικά γραφεία από την πρόσκληση για κατάταξη μέχρι την ημ/νία κατάταξης.
ΙΒ) Αναβολή στρατού δικαιούνται οι πατέρες δύο εν ζωή παιδιών. (αρθ. 24 ν. 3421/2005). Η αναβολή αυτή μπορεί να διαρκέσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του έτους που προκύπτει αν στην ημερομηνία που οι ενδιαφερόμενοι υποχρεούνται να καταταγούν στις Ένοπλες Δυνάμεις προστεθούν τρία έτη.
ΙΓ) Αναβολή στρατού για τους μόνιμους κατοίκους εξωτερικού (αρθ. 25 ν. 3421/2005). Η αναβολή αυτή στηριζόμενη επίσης στο Σύνταγμα που λαμβάνει ειδική μέριμνα για τους απόδημους Έλληνες επιφυλάσσεται πλέον, κατά τροποποίηση τους προγενέστερου καθεστώτος που απαιτούσε τη γέννηση του στρατευσίμου στο εξωτερικό, τη χορηγούσε δηλαδή μόνο στα παιδιά του «μετανάστη» (βλ. παρακαλώ αιτιολογική έκθεση ν. 3421/2005) σε όσους, ανεξάρτητα αν έχουν γεννηθεί εκεί ή όχι, έχουν κύρια και μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό για 11 συνεχόμενα έτη σε μια ή περισσότερες χώρες (δηλαδή ακόμα και αν δεν εργάζονται και απλά σπουδάζουν ή απλώς διαμένουν εκεί) ή έχουν βιοποριστική εγκατάσταση και κατοικούν στο εξωτερικό για 7 τουλάχιστον συναπτά έτη σε μία ή περισσότερες χώρες (δηλαδή εργάζονται στο εξωτερικό). Να σημειώσουμε ότι απώλεια της ιδιότητας μονίμου κατοίκου στο εξωτερικό επέρχεται με την απέλαση στην Ελλάδα και με την υπέρβαση του ορίου των έξι μηνών παραμονής σε αυτήν, οπότε ο χρόνος των 11 ή 7 ετών ξεκινάει απ’ την αρχή. Αρμόδια εξάλλου για την πιστοποίηση της ιδιότητας είναι η προξενική αρχή της Ελλάδος στον τόπο κατοικίας του ενδιαφερομένου και το σχετικό δικαιολογητικό μπορεί να υποβληθεί στη Στρατολογία μετά την 1η Ιανουαρίου που ο ενδιαφερόμενος διανύει το 18ο έτος της ηλικίας του. Επίσης, ειδική μέριμνα λαμβάνεται στο νόμο για τους κατοίκους εξωτερικού που επιθυμούν να φοιτήσουν σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές τις Ελλάδος ώστε να μην χάνουν την ιδιότητα του μονίμου κατοίκου εξωτερικού. Τέλος, να επισημάνουμε ότι ο κάτοικος εξωτερικού εφόσον συμπληρώσει τα ως άνω χρονικά διαστήματα ώστε να χαρακτηριστεί μόνιμος κάτοικος εξωτερικού εξαιρείται από την πρόσκληση ή τις προσκλήσεις για τις οποίες κηρύχθηκε ανυπότακτος και κατά την άποψή μας απαλλάσσεται πέραν των ποινικών διώξεων που ρητά προβλέπει ο νόμος και από το διοικητικό πρόστιμο των 6.000€ (βλ. παρακαλώ επ’ αυτού ανωτέρω, υπό 2).
ΙΔ) Αναβάλλεται η υποχρέωση στράτευσης για όσους υπηρετούν σε τακτικές Ένοπλες Δυνάμεις ξένου κράτους (αρθ. 26 ν. 3421/2005). Με την προϋπόθεση ότι έχουν την υπηκοότητα του ξένου κράτους και με διάρκεια αναβολής μέχρι 31 Δεκεμβρίου του επομένου έτους από την ημερομηνία απόλυσής τους από τον ξένο Στρατό.
ΙΕ) Αναβάλλεται η κατάταξη στο στρατό όσων αποκτούν ελληνική ιθαγένεια με τη βούληση τους (αρθ. 27 ν. 3421/2005). Η αναβολή αυτή διαρκεί ένα έτος από την ημερομηνία εγγραφής των ενδιαφερομένων στα μητρώα αρρένων που ως ενέργεια ακολουθεί αμέσως την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας. Στο προ του Ν. 4494/2017,ΦΕΚ Α 165/2.11.2017 καθεστώς που τροποποίησε τον στρατολογικό μας νόμο δεν είχε συμπεριληφθεί η περίπτωση απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας χωρίς ορκωμοσία ή με άλλους τρόπους, πράγμα που ήταν άδικο, ωστόσο ο νομοθέτης με τον τελευταίο νόμο (Ν. 4494/2017) επέκτεινε την ευεργετική διάταξη σε όλους όσους με τη βούλησή τους αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια, από οποιοδήποτε σημείο του νόμου κι αν αυτό προβλέπεται, είτε η διάταξη αυτή περιλαμβάνεται στον κώδικα ελληνικής ιθαγένειας είτε όχι. Ωστόσο η διάταξη εξακολουθεί να αφήνει αρρύθμιστη την σπάνια περίπτωση της αναγνώρισης της ελληνικής ιθαγένειας, όταν δηλ. κάποιος σύμφωνα με τον Κώδικα ιθαγένειας (Ν.3284/04, ως ισχύει) έχει την ελληνική ιθαγένεια από την γέννηση του, πλην όμως για οποιοδήποτε λόγο δεν είχε εγγραφεί στα δημοτολόγια και μητρώα αρρένων της χώρας.
Να αναφέρουμε τέλος ότι όσοι ομογενείς, προερχόμενοι εκ των ειδικώς οριζόμενων χωρών στο αρθ. 27. δηλ. χωρών που αναδύθηκαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση και την Αλβανία, αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια και διένυαν κατά το έτος 2017 το 35ο έτος της ηλικίας τους μπορούν να απαλλαγούν παντελώς από την υποχρέωση στράτευσης.
ΙΣΤ) Αναβάλλεται η κατάταξη στις Ένοπλες Δυνάμεις των υποψηφίων Βουλευτών, Ευρωβουλευτών, Περιφερειαρχών και Δημάρχων (αρθ. 28 ν. 3421/2005).
ΙΖ) Αναβάλλεται η στράτευση των στρατευσίμων οι οποίοι κατά την ημερομηνία που υποχρεούνται για κατάταξη έχουν οικογενειακούς – προσωπικούς – οικονομικούς λόγους για την αντιμετώπιση των οποίων απαιτείται η αυτοπρόσωπη παρουσία τους ή έχουν υποχρεώσεις που πρέπει να εκπληρώσουν στο άμεσο μέλλον (αρθ. 29 ν. 3421/2005). Να σημειώσουμε ότι η αναβολή αυτή είναι πολύ συνηθισμένη στην πράξη, χορηγείται δε με ευχέρεια σε όλους τους στρατεύσιμους ακριβώς για να διευκολυνθούν στην υποχρέωση στράτευσής τους. Είχε διάρκεια όμως μόνο για 2 μήνες, αλλά με την πρόσφατη τροποποίηση με τον ν. 4609/19 έχει πλέον διάρκεια 4 μηνών και οι τυχόντες αυτής υποχρεούνται να καταταγούν με την μεθεπόμενη εκπαιδευτική σειρά -ΕΣΣΟ. Να σημειώσουμε ότι κατόπιν ενός μικρού χρονικού διαστήματος κατά το οποίο οι εκπαιδευτικές σειρές – ΕΣΣΟ ήταν τέσσερις, ανά τρίμηνο κατ’ έτος,, πλέον είναι ξανά έξη, δηλαδή οι ΕΣΣΟ καλούνται ανά δίμηνο.
ΙΗ) Αναβάλλεται ή στράτευση των κληρωτών( δηλ. των στρατεύσιμων που κατετάγησαν για να εκπληρώσουν την καθολική υποχρέωση για στράτευση) αλλά και άλλων κατηγορίων στρατιωτικών που απολύθηκαν προσωρινά σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα (στον οποίο παραπέμπει και σχετικά ο Στρατιωτικός Ποινικός Κώδικας) από στρατιωτικά η μη σωφρονιστικά καταστήματα υπό δοκιμασία δηλ. με κάποιους όρους που έθεσε το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο για την αποφυλάκιση τους και αποφυλακίστηκαν, για όσο χρόνο πραγματικά διαρκεί η δοκιμασία αυτή, τήρησης των όρων. Αυτά προκύπτουν από το κείμενο του αρθ. 46 του Στρατολογικού μας νόμου που προβλέπει την προσωρινή απόλυση από τις τάξεις του Στρατού και αναβολή στράτευσης των οπλιτών.
Το άρθρο αυτό γράφηκε από το Δικηγόρο Θεσσαλονίκης Σωτηριάδη Σωτήριο τον Φεβρουάριο του 2018 και είναι ενημερωμένο από άποψη νομοθεσίας μέχρι και την ημερομηνία που αναφέρεται στην αρχική σελίδα του παρόντος ιστότοπου.
